สวนเงินมีมา หนังสือ การละครของผู้ถูกกดขี่ (Theater of the Oppressed)

ข้อมูลสินค้า
การละครของผู้ถูกกดขี่ (Theatre of the Oppressed)

เขียน: ออกัสโต บูอาล (Augusto Boal)
แปล: ภินท์ ภารดาม


ผู้แต่งหนังสือเล่มนี้เป็นนักปฏิบัติการทางสังคม ผู้ใช้ละครเพื่อนำไปสู่การตื่นรู้ของประชาชน การตื่นรู้ นี้เป็นนัยยะเดียวกับที่เปาโล เฟรเร กล่าวถึงในหนังสือ การศึกษาของผู้ถูกกดขี่ ที่เขาเรียกมันว่า Conscientization หรือ จิตสำนึกวิพากษ์ ซึ่งหมายถึงการที่ประชาชนตระหนักรู้ถึงอำนาจภายในของตนจนสามารถลุกขึ้นมาสร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมของตนได้

photo augusto-boal-04_zpszk5i88jb.jpg



แนวคิดหลักในหนังสือเล่มนี้คือการที่ผู้แต่งทบทวนวรรณกรรมทางด้านการละครตั้งแต่ในอดีตจนถึงยุคร่วมสมัย เพื่อชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างของสุนทรียศาสตร์ของการละครในแต่ละยุคในแง่ของเครื่องมือทางวัฒนธรรม ซึ่งบางครั้งมีไว้เพื่อดำรงรักษาอำนาจของผู้อยู่ในอำนาจ เช่น ในกรณีของละครกรีกที่อริสโตเติลได้บันทึกเอาไว้ใน The Poetics หรือการละครในยุคกลางซึ่งถูกใช้เป็นเครื่องมือของศาสนจักรในการควบคุมผู้คน ด้วยการสร้างให้เกิดความหวาดกลัวต่อบาป จนกระทั่งถึงยุคที่ชนชั้นพ่อค้ามีบทบาทในการเปลี่ยนแปลงสังคมโดยท้าทายกับอำนาจเดิม ผู้เขียนอ้างอิงถึง Machiavelli กับสุนทรียศาสตร์ของเขา จนกระทั่งถึงสุนทรียศาสตร์ของนักการละครผู้ยิ่งใหญ่ อย่าง Brecht ผู้ให้กำเนิดการละครที่เรียกว่า Epic Theatre ซึ่งใช้สุนทรียศาสตร์แบบมาร์กซิสมาขับเคลื่อนสังคมในสมัยนั้น

และสุดท้ายหนังสือเล่มนี้ได้ชี้ให้เห็นถึงพัฒนาการของการสร้างสุนทรียศาสตร์ของผู้ถูกกดขี่ ซึ่งเป็นแบบของออกัสโต บูอาล โดยเล่าถึงงานการละครในบราซิลและเปรู ชี้ให้ผู้อ่านได้เห็นภาพงานของเขาผ่านประสบการณ์ตรง

กระบวนการเล่าเรื่องแนววิพากษ์ของผู้เขียน มีส่วนอย่างสำคัญในการกระตุ้นหนุนเสริมให้ผู้อ่านได้ฉุกคิด ตั้งคำถามเชิงวิพากษ์ และไตร่ตรองสถานการณ์ท่ามกลางสภาพความเป็นจริงในปัจจุบันอย่างเท่าทัน และท้าทายให้เราได้พัฒนาเครื่องมือของการวิพากษ์ไตร่ตรองขึ้นมาใช้ เพื่อนำพาตนเองก้าวข้ามพรมแดนไปสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์อย่างแท้จริง


ออกัสโต บูอาล (Augusto Boal)



+ + + +

โรงละครแห่งชีวิตจริง*

โดย Bertolt Brecht
ถอดความโดย นัยนา นาควัชระ

ดูนั่นสิ
ผู้ชายตรงหัวมุมถนน
กำลังย้อนรอยอุบัติเหตุส่งสารถีผู้กุมพวงมาลัย
ให้ปวงประชาตัดสิน
เหยื่อผู้เคราะห์ร้ายดูเหมือนเป็นชายชรา
เขาพรรณนาทั้งสองฝ่ายลงรายละเอียด
บรรยายเหตุการณ์จนแจ่มแจ้ง
ราวกับทุกคนเห็นอุบัติเหตุนั้นมากับตา
ทว่าบอกเป็นนัย
ว่าทั้งหมดทั้งมวลนี้ไซร้ไม่น่าเกิด
ใครใครต่างเข้าใจ
แต่อดไม่ได้ที่จะฉงนฉงาย
ทั้งสารถีและผู้โชคร้ายน่าจะได้ทำอีกอย่าง
แล้วเขาก็แสดงว่าทั้งคู่ควรขยับเยี่ยงไร
จึงจะหลีกเลี่ยงเคราะห์ร้ายไม่ถึงที่
พยานผู้นี้เชื่อโชคลางก็หาไม่
หรือปล่อยเพื่อนมนุษย์ไปตามชะตาให้ฟ้าเป็นผู้ลิขิต
หากแต่เพราะทำผิดมนุษย์จึงวินาศบรรลัย
ดูเอาเถิด
เขาย้อนรอยเหตุการณ์อย่างตั้งใจและระแวดระวัง
ด้วยรู้ว่าความแม่นยำสิสำคัญ
ผู้บริสุทธิ์อาจถึงคราพินาศ
หรือคนเจ็บอาจเจ็บตัวเปล่าโดยไร้ค่าทำขวัญ
ดูเถิดว่าเขาแสดงหลายครั้งหลายครา
แต่แล้วลังเล
ฟื้นหาความทรงจำ
ฉุกคิดว่าที่เลียนแบบนั้นดีจริงหรือไม่ เขาชะงักแล้วขอให้ใครช่วยแก้ไขตรงนั้นตรงนี้

มองเขาสิด้วยความเคารพ
มองอย่างฉงนสนเท่ห์
ชายผู้เลียนแบบเหตุการณ์ผู้นี้
ไม่เคยสูญเสียความเป็นตัวเขาในยามย้อนรอย
หรือแปลงกายทั้งเนื้อทั้งตัวเพื่อสวมบทบาทก็หามิได้
เขายังเป็นเขา ไม่เข้าไปคลุก หากแต่เป็นเพียงผู้แสดง
ผู้ที่เขาสวมบทบาทใช่ว่าเปิดใจ
และเขาเองก็มิได้เผยความนัย
หรือแสดงความเห